ዓለም የካንሰር ቀን በዓለም አቀፍ ደረጃ በየዓመቱ በአውሮፓውያኑ የካቲት 4 ይከበራል።
አላማውም በዓለማቀፍ ደረጃ ላይ መንግስትን እና ግለሰቦች ስለ ካንሰር ያላቸውን ግንዛቤ በማሳደግ በየዓመቱ በሚሊየን በሚቆጠሩ ሰዎች ላይ ሊከሰት የሚችል ሞትን መከላከል ነው።
በዚህም ሲ ጂ ቲ ኤን “ስለ ካንሰር ምን ያህል ያውቃሉ?” በሚል ርእስ መረጃ አዘል ፅሁፍ ይዞ ወጥቷል።
1. በጣም ገዳይ ካንሰር የሚባለው የትኛው ነው?
የሳንባ ካንሰር በዓለም ላይ ካሉት የካንሰር አይነቶች ቅድሚያ የሚጠቀስ ሲሆን፥ ይህም ለሞት የሚዳርግ ገዳይ የካንሰር ዓይነት ነው።
የአለም ጤና ድርጅት በጣም የተለመዱ እና ገዳይ የካንሰር በሽታዎች ብሎ በዝርዝር የጠቀሳቸውም፥ የሳንባ፣ ጉበት፣ አንጀት፣ ሆድ እና ጡት ካንሰሮች ናቸው።
2. ካንሰር ሊዛመት ይችላልን?
ካንሰር ተላላፊ ህመም ስላልሆነ፥ ጤናማ የሆነ ሰው ካንሰር ካለው ሰው ህመሙ ሊይዘው አይችልም።
እንደ አሜሪካ የካንሰር ማህበር ካንሰር በመቀራረብ ወይም እንደ ወሲብ፣ መሳሳም፣ መነካካት፣ ምግብን በጋራ በመመገብ ወይም በትንፋሽ ከአንዱ ሰው ወደ ሌላው ሰው ሊዛመት እንደሚችል የሚያሳይ ምንም መረጃ የለም።
3. ለሳንባ ካንሰር መነሻ የሚሆነው ምንድን ነው?
የሳንባ ካንሰር ሲጋራ በማጨስ፣ አጫሾች ባሉበት ቦታ ለሚኖረው የሲጋራ ጭስ መጋላጥ፣ በአየር ብክለት ወይም በሌሎች ምክንያቶች ሊከሰት ይችላል።
በተጨማሪም በሥራ ቦታ ከፋብሪካዎች ለሚወጣ ብናኝ መጋለጥ እና አንዳንድ ኬሚካሎች የሳንባ ካንሰርን ሊያስከትሉ ይችላሉ ተብሏል።
4. “ሮዝ ሪባን” በአለም አቀፍ ደረጃ ለምን ዓይነት ካንሰር ግንዛቤን ለማሳደግ የሚረዳ ምልክት ነው?
ሮዝ ሪባን (Pink Ribbon) በዓለም አቀፍ ደረጃ የጡት ካንሰር ግንዛቤ ለማሳደር የሚረዳ ምልክት ነው።
በዚህም ሮዝ ሪባን እና ቀለሞቹ በአጠቃላይ የተሸከመው መልእከት፥ “የጡት ካንሰር ላለባቸው ሴቶች የሞራል ድጋፍ እንስጥ” የሚል ነው።
5. ካንሰር በዘር የሚተላለፍ በሽታ ነውን?
መልሱ አዎ ካላችሁ ትክክል ነው፤ ምክንያቱም ካንሰር በጣም ከተለመዱ የሰው ዘረመል በሽታዎች አንዱ ስለሆነ።
ዘገባው እንደሚያሳየው በአንዳንድ ሁኔታዎች በቤተሰብ ውስጥ የሚከሰቱ የካንሰር በሽታዎች ከትውልድ ወደ ትውልድ በሚተላለፍ ያልተለመደ ጂን ሊከሰቱ ይችላሉ።
ይህም የዓለም የጤና ድርጅት እንደሚለው ከ5 እስከ 10 በመቶ የሚሆኑት ብቻ ከወላጅ በተወረሱት ሙታሽንስ (mutations) በሚባል የጂን ጉድለት በቀጥታ እንደሚከሰቱ ይታመናል።
6. ካንሰር ሊታከም ይችላል?
7. ካንሰርን እንዴት መከላከል ይቻላል?
የዓለም የጤና ድርጅት ከ30 እስከ 50 በመቶ የሚደርሱ የካንሰር ዓይነቶች ለበሽታው ከሚያጋልጡ ምክንያቶች ራስን በመጠበቅ እና የተለያዩ ስትራቴጂዎችን በመጠቀም ልንከላከላቸው የምንችላቸው ናቸው።